Trakya Üniversitesi ve Türk Tarih Kurumu (TTK) iş birliği ile Doğu Trakya’nın düşman işgalinden kurtuluşunun 100. yılında önemli bir etkinlik düzenlendi. Etkinlikte alanın uzmanları, Millî Mücadele’yi Doğu Trakya açısından ele alarak konunun önemine dikkat çekti.
Trakya Üniversitesi; Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ’ı içerisine alan Doğu Trakya’nın işgalden kurtuluşunun 100. yılında önemli bir etkinliğe imza attı. Türk Tarih Kurumu ev sahipliği ve iş birliği ile gerçekleşen “Kurtuluşunun 100. Yılında Doğu Trakya Paneli”nde alanın uzman akademisyenleri Trakya’daki Türk varlığı, nüfus ve göç hareketleri, Yunan işgali ve Edirne’nin işgal yıllarındaki durumunu konuşurken Millî Mücadele Dönemi’nde Trakya’da yaşanan askerî ve siyasi gelişmeler, işgale karşı yapılan direniş ve örgütlenme, Avrupalı devletlerinin gelişmeler karşısındaki tutumu ve işgalin bölgede yarattığı etkileri ortaya koydu.
Türk Tarih Kurumu Konferans Salonu’nda gerçekleşen ve Edirne Milletvekili Orhan Çakırlar ile pek çok misafirin ve alanında uzman akademisyenlerin katıldığı panel, saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunması ile başladı. Açılışta bir konuşma gerçekleştiren TTK Başkanı Prof. Dr. Birol Çetin, kurum olarak Millî Mücadele’nin 100. yılı anısına yaptıkları çalışmalardan bahsetti. Yaklaşık 10 yıl boyunca Trakya ve Balkanlar üzerine çalışmalar gerçekleştirdiğini ifade eden Çetin “Büyük Taarruzdaki başarımız ve Mudanya’daki diplomatik zaferimiz, bize Doğu Trakya’yı geri kazandırdı. İşgal altında kalınan 28 ay gerçekten çok uzun bir süre. Burada yapılan zulüm, haksızlık, hırsızlık, vahşet unutuldu sanılıyor ama bunları unutmadık, bunların hepsinin raporu elimizde var. Bunu bu yıl İzmir’de yaptığımız toplantıda da gösterdim.” dedi.
İşgal altındaki bu 28 ayda çok ilginç şeylerin yaşandığını söyleyen Prof. Dr. Birol Çetin “Kırklareli’nde bir Rum, kendisini yetiştirip büyüten, iş sahibi yapan ve hatta evlendiren patronunu işgal yıllarında öldürüyor. Yine Rum işgal kuvvetleri Edirne’yi terk ederken yağmalama ve hırsızlık olayları had safhada.” ifadelerini kullandı.
Bugün yaşanılan olayların katillerin olay mahalline dönme isteklerine benzeten Çetin “Bugün yapılanlara, yaşanılanlara bakıyoruz ki birtakım güçlere yeniden cesaret gelmiş. Fakat artık hiçbir şey eskisi gibi değil ve olmayacak. Onların bu hayalleri asla gerçekleşmeyecek.” dedi.
Doğu Trakya’daki Millî Mücadele’ye destek çalışmaları ve bu çalışmalarda aktif görev alan isimleri ifade eden Prof. Dr. Birol Çetin “Atatürk’ün yakın korumalığını yapan, Filistin Cephesi’nde beraber görev alan Şerif Güralp, Edirne’de ilk silahlı örgütlenmeyi yapan kişidir. Henüz Yunanlar, işgal etmemişler. Pehlivan Yangöz İsmail ile 200 kişilik bir birim oluşturuyor fakat başlarında kalmayıp Millî Mücadele’ye katılmak üzere Ankara’ya geçiyor.” şeklinde konuştu.
Panelistlerin konuyu kapsamlı bir şekilde ele alacağını ve önemli bilgiler paylaşacaklarını dile getiren TTK Başkanı Çetin, panelin gerçekleşmesinde emeği geçen Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu ve çalışma arkadaşlarına teşekkür ederek konuşmasını sonlandırdı.
Bir tarihçi olmadığını ama bölge insanı, bu bölgede yaşanan acı dolu günleri yaşayanlardan dinleyerek büyümüş biri ve göçmen bir ailenin çocuğu olarak bu panelin ve düşman işgalinden kurtuluşun 100. yılının büyük bir anlam ifade ettiğini belirten Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, Türk milletinin Balkanlarla olan tarihî bağını anlatarak konuşmasına başladı. Tarih boyunca, Balkanlara pek çok Türk boyunun özellikle Karadeniz üzerinden akın akın geldiğini, 1200’lerde de Sarı Saltuk’un yerleştiğini söyleyen Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu “Sarı Saltuk Edirne’yi çok önemsiyordu. ‘Dünya bir yüzükse onun taşı Edirne’dir. Kim Rumeli’ye gazaya niyet ede, Edirne’den bir evlik yer edine.’ sözleri onun Edirne’ye verdiği ehemmiyetin göstergesidir. Gerçekten de bu böyledir. Edirne’yi elinde tutan dünyayı zapt edebilir.” dedi.
Edirne’nin tarih boyunca en çok meydan savaşının yaşandığı yer olduğuna dikkat çeken Rektör Tabakoğlu “Osmanlı İmparatorluğu’na 92 yıl başkentlik yapmış, beylikten imparatorluğa geçişin izlerinin görüldüğü, Fatih’i yetiştiren ve İstanbul’u fetheden Edirne, Osmanlı’nın son dönemlerinde büyük acılar yaşamış. Savaşlar, göçler ve dört işgalle zor bir dönemden geçmiş, Edirne. Biraz kolu kanadı kırılmış, biraz ruhu dejenere olmuş. Hala o acı günlerin hatıralarını görmek mümkündür Edirne’de.” ifadelerini kullandı.
100 yıl önce Yunan işgaline uğrayan mukaddes Doğu Trakya topraklarının kurtuluşunun Millî Mücadele ile gerçekleştiğini söyleyen Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu “100 yıl önce Doğu Trakya’da, Edirne’de herkesin gözü Ankara’daydı. Bugün, 100 yıl sonra biz de Ankara’dan Doğu Trakya’ya, Edirne’ye bakmak istedik. Bugün değerli TTK Başkanı Prof. Dr. Birol Çetin Hocamızın daveti ve Üniversitemizden Nurten Çetin Hocamızın gayreti ile bir araya geldik. Üniversitemiz akademisyenleri ve alanında uzman isimlerle bugün bir aradayız. Trakya ve Balkanlar üzerine daha fazla çalışmaya imza atmak istiyoruz.” dedi.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün, Edirne’nin işgalden kurtuluşu üzerine çektiği, “Sevgili Trakya ve Edirne’mizde” diye başlayan ve şanlı hilalin dalgalanacağını ilan eden telgrafına dikkat çeken Rektör Tabakoğlu konuşmasını şöyle sonlandırdı:
“Türk milleti tarih yazarak geliyor. 2500 yıllık tarihimizde pek çok imparatorluk kurduk. İmparatorluklar, aynı insanlar gibi doğar, büyür ve ölürler. Ama Türk milleti, bir anka kuşu gibi her zaman küllerinden doğmayı bilmiştir. Bu büyük millet, Anadolu Ergenekonu’nda yüzyıl soluklandı, yaralarını onardı ve ayağa kalktı. Hafızası yavaş yavaş yerine geliyor. Sayın Cumhurbaşkanımızın dediği gibi bir büyük yüzyıla hazırlanıyor. İnşallah hep beraber göreceğimiz güzel bir gelecek diliyorum.”
Panelde, açılış konuşmalarının ardından oturumlara geçildi. Prof. Dr. Temuçin Faik Ertan’ın başkanlığında gerçekleşen ilk oturumda Prof. Dr. Ayşe Kayapınar “Trakya’da Türk Varlığı”, Prof. Dr. Elçin Macar “Yunan İşgali Döneminde Doğu Trakya’da Nüfus ve Göç”, Doç. Dr. Çağla Derya Tağmat “Doğu Trakya’dan Yunanistan’a Göç Hareketleri (1922-1923)”, Doç. Dr. Nurten Çetin “İşgal Altında Edirne”, Prof. Dr. Temuçin Faik Ertan “Mudanya’dan Lozan’a Trakya Sınırındaki Gelişmeler” isimli bildirilerini sundu.
Prof. Dr. Ayşe Kayapınar’ın başkanlığındaki iki oturumda ise Doç. Dr. İbrahim Kelağa Ahmet “Yunan Hatıratlarında Doğu Trakya’da İşgal Yılları”, Doç. Dr. Nilüfer Erdem “Doğu Trakya’da Yunan Mülki İdaresi”, Dr. Öğr. Üyesi Veysi Akın “Edirne’nin Kurtuluşu”, Dr. Ayşegül İnginar Kemaloğlu “Şakir Kesebir” isimli bildirileri sundular.
Trakya Üniversitesinden Doç. Dr. Nurten Çetin, Doç. Dr. İbrahim Kelağa Ahmet ve Dr. Öğr. Üyesi Veysi Akın, bildirileri ile panelde dikkat çektiler.
Ayrıca panel öncesinde Doç. Dr. Nurten Çetin tarafından hazırlanan ve küratörlüğünü Enver Şengül’ün üstlendiği Doğu Trakya’da Millî Mücadele Sergisi’nin açılışı gerçekleştirildi.
