TRAKYA ÜNİVERSİTESİ’NDE, “MAKEDONYA – YUNANİSTAN İLİŞKİLERİNDE İSİM SORUNU: GÜNCEL DEĞERLENDİRMELER” KONUSU KONUŞULDU...

Trakya Üniversitesi Balkan Araştırma Enstitüsü tarafından düzenlenen ve Makedonya Cumhuriyeti Milli Güvenlik Konseyi Üyesi Furkan Çako’nun konuşmacı olarak yer aldığı “Makedonya-Yunanistan İlişkilerinde İsim Sorunu: Güncel Değerlendirmeler” başlıklı konferans Trakya Üniversitesi’nde gerçekleştirildi. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Prof. Dr. Fehmi Yıldız Konferans Salonu’nda düzenlenen konferansa, Rektör Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, İl Emniyet Müdürü Ali Kemal Kurt, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Cem Uzun, Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İlker Alp, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ayhan Gençler ve Balkan Araştırma Enstitüsü Müdürü Dr. Öğretim Üyesi Bülent Akyay katılırken, akademisyen ve öğrenciler konferansa yoğun ilgi gösterdi.

Balkan Araştırma Enstitüsü Müdürü Dr. Öğretim Üyesi Bülent Akyay açılış konuşmasında, Balkan Araştırma Enstitüsü olarak bugünkü konferansla toplamda 46. faaliyetlerini gerçekleştirdiklerini ifade ederek “Bu etkinliğimizde Furkan Çako’yu dinlemekten mutluluk duyacağız. Balkan Araştırma Enstitüsü olarak, Balkanlar’ın güncel meselelerini ele almaya çalışıyoruz. Bu vesileyle sizlere güzel bir haber vermek isterim. Enstitümüzün yayın organı olan ve 2012 yılından bu yana kesintisiz bir şekilde yayın hayatına devam eden Balkan Araştırma Enstitüsü dergimiz, kalitenin yükseltilmesi çalışmaları kapsamında uluslararası görünürlüğün artırılması amacıyla ‘Web of Science’ kapsamında taranmak üzere başvuruda bulunmuştu. Dergimiz 20 Kasım 2018 itibarıyla, 2018 yılı Cilt 7, Sayı 1 dâhil olmak üzere Emerging Sources Citation Index (ESCI) kapsamında taranmaya başlandı. Ülkemizde yayınlanan 2.000’den fazla bilimsel dergiden sadece 157’si bu indeks tarafından taranıyor. Bu dergilerin de yaklaşık 100 kadarı sağlık ve fen bilimleri alanlarından. Balkan araştırmalarına yönelik dergimiz ise alanında Türkiye’den söz konusu indekse kabul edilen ilk dergi oldu.” dedi.

Bir dönem Makedonya Cumhuriyeti Devlet Bakanlığı görevi de üstlenen ve şu anda Milli Güvenlik Konseyi Üyesi olan Furkan Çako, konuşmasının başında Makedonya ve Yunanistan arasındaki isim sorununa tarihsel bir perspektif getirerek sürecin antik çağalara dayandığını fakat günümüze taşınan bu sorunun 1991 yılında Makedonya’nın bağımsızlığını ilan etmesiyle tekrar hararetlendiğini vurgulayarak “28 yıllık bu diplomatik müzakere ve kriz yönetimi süreci kendine has paradigmasını, dış politika doktrinini ve siyasi hamleleri barındıran kompleks bir süreci temsil etmektedir. Balkan coğrafyasında birbirine komşu olan bu iki ülke isim sorunu üzerinden kendilerine özel tarih ve coğrafya için mücadele etmektedir. Yunanistan Avrupa ve Dış Politika Vakfı Müdür Yardımcısı Prof. Thanos Veremis, sorunun kaynağını Yunanistan iç savaşından kaçan ve Makedonya’ya yerleşen göçmenlerin teşkil ettiğini söylerken Makedonyalı akademisyenler, diplomat ve siyasetçiler ise Yunanistan’a gelen ve kendilerine yeni kimlik arayan, Kuzey Yunanistan’da yaşayanlar göçmenler olduğu görüşünü savunurlar.” dedi.

1990’lı yılların başında Yugoslavya’nın parçalanışında Makedonya’nın diğer ülkelere nazaran daha az zararla ve kansız bir sonla ayrıldığını ifade eden Çako “Bunun sebeplerinden biri Makedonya’da Sırp nüfusun diğer ülkelere nazaran daha az olmasıdır. Bağımsızlık referandumuyla birlikte sorunlar başlamıştır. Büyük bir katılımla gerçekleştirilen referandumun sonucunda yayınlanan Badinter Raporu’na göre; Slovenya ve Makedonya bağımsızlık şartlarını sağladılar. Bağımsızlık süreciyle birlikte Makedonya’nın komşularıyla sorunları başlamış oldu. Bunlar Sırbistan’la kilise sorunu, Bulgaristan’la dil sorunu, Arnavutluk’la azınlık hakları sorunu ve Yunanistan’la ülke ismi sorunu olarak ortaya çıktı. 14 Şubat 1992’de, Makedonya’nın bağımsızlığına karşı Yunan siyasi elitleri tarafından ünlü ‘Selanik Protestosu’ düzenlendi.” dedi.

Makedonya’nın bağımsızlığı sonrası, uluslararası arenada tanınmasını sağlamak amacıyla, başta Avrupa Birliği ve NATO olmak üzere uluslararası kuruluşlara üye olma çalışmalarına ağırlık verdiğini fakat bu çalışmaların sonuç almasına, Yunansitan’ın isim sorunu nedeniyle engel olduğunu belirten Furkan Çako “26 Haziran’da Avrupa Ekonomik Topluluğu’nun düzenlemiş olduğu Lizbon Zirvesi’nde, Makedonya’nın bağımsızlığına karşı olan Yunanistan’a doğru sınırlarını genişletme yasağı, bağımsızlık propagandası yasağı ve Makedonya kelimesinin kullanılmasının yasaklanması kararları alındı. Bununla birlikte 1993 yılında Makedonya’nın Birleşmiş Milletler’e şartlı üyeliği gerçekleştirildi. BM Güvenlik Konseyi kararına göre; İngilizce olarak FYROM şeklinde bilinen Eski Yugoslavya Cumhuriyeti Makedonya tanımı geçici olarak kullanılmaya başlandı ve isim sorunu giderilene kadar bu şekilde kullanılmasına karar verildi.” dedi.

Bu karar sonrası diplomatik temasların başladığını ve günümüze kadar devam ettiğini belirten Çako “1995 yılında Makedonya Dışişleri Bakanı Stevo Crvenkovski ve Yunanistan Dışişleri Bakanı Karols Papulyas BM Genel Merkezi’nde Makedonya ile Yunanistan’ın ilişkilerini normalleştiren geçici antlaşmayı (Interım Agreement) imzaladılar. Antlaşmanın gerçekleşmesi için o dönem arabulucu olarak görev alan kişi, ünlü diplomat ve Bosna’daki Dayton Barış Antlaşması‘nın mimarlarından biri olan Richard Holbrooke olmuştur. Anlaşmaya göre Makedonya bayrağını değiştirecek ve Yunan sınır güvenliğini tehdit edici faaliyetlerden kaçınacak. Yunanistan ise Makedonya’nın Avrupa Birliği, NATO, AGİT ve diğer uluslararası kuruluşlara üyeliklerine karşı gelmeyecek. Bu süreçte BM tarafından atanan ABD’li Yahudi asıllı diplomat Mattheuw Nimitz, Makedonya - Yunanistan isim anlaşmazlığında arabuluculuk yapmıştır. Makedonya için önerilen isimler Yeni Makedonya Cumhuriyeti, Makedonya Cumhuriyeti (Üsküp), Anayasal Makedonya Cumhuriyeti, Demokratik Makedonya Cumhuriyeti, Vardar Makedonyası, Bağımsız Makedonya Cumhuriyeti şeklindedir. Makedonya’yı tanıyan ülke sayısı şu anda 148’dir.” diyerek sürecin ilerlemesinden bahsetti.

Bu süreçlerde yaşanan birçok problemle birlikte Zoran Zaev Hükümeti’nin uluslararası destek alarak ve komşu devletlerle yakınlaşarak isim sorununa çözüm aradığını ifade eden Çako, “Sonuç olarak uluslararası düzeyde Prespa Anlaşması’yla ülkenin ismi Kuzey Makedonya Cumhuriyeti (Republic of North Macedonia) olmuş ve bu isim Rusya hariç uluslararası toplumun tamamının desteğini almıştır. Anlaşmanın içeriği Makedonya için; referandum yapılması, anayasanın değiştirilmesi, parlamentoda oylanması ve Makedonya dilinin tanınmasıdır. Yunanistan için ise Makedonya’nın bu süreçleri tamamlamasının ardından Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nin tanınması ve NATO-AB üyeliğinin desteklenmesidir. Bu anlaşmanın ardından Makedonya’da da Yunanistan’da da bazı kesimler tarafından siyasi muhalefet ve boykot çağrıları yapılmıştır. Parlamento süreci sonucu anayasa değiştirilmiş ve Makedonya Cumhuriyeti Anayasası, Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Anayasası haline getirilmiştir.” dedi.

“Temaslarımızda iki dost ve kardeş ülke arasında hızla gelişen ve halklarımızın yararına hizmet eden ilişkilerin ivme kazandığını görmekten de ayrıca memnun olduğumu belirtmek isterim. Eğitim alanında da ilişkilerimiz günden güne gelişme göstermeye devam etmektedir. Özellikle Trakya Üniversitesi’nde okuyan Makedonyalı öğrenci ve araştırma görevlilerimizin sayısı, buradaki konumları ve üniversite yönetimi tarafından kendilerine gösterilen ilgiyi yakından takip ve takdir ettiğimizi de özellikle belirtmek isterim. Bu hususta bizlere karşı gösterilen ilginin de bir gün hiç şüphe yok ki olumlu anlamda geri döneceğini buradan temin etmek isterim.” diyen Furkan Çako, Trakya Üniversitesine destekleri ve kendisini ağırladıkları için teşekkür ederek konuşmasını sonlandırdı.

Hediye takdimiyle son bulan konferansın ardından Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, Makedonya Cumhuriyeti Milli Güvenlik Konseyi Üyesi Furkan Çako’yu makamında ağırladı. Ziyarette Balkan Araştırma Enstitüsü Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Bülent Akyay da hazır bulundu.

Bu içerik 10.12.2018 tarihinde yayınlandı ve toplam 699 kez okundu.