Trakya Üniversitesi ile Kadın ve Demokrasi Derneği (KADEM) Tekirdağ Temsilciliği işbirliğinde düzenlenen “Mirasımızın İzinde: 1. Balkan-Türk Kadın Çalıştayı”, 16 Şubat 2019’da Trakya Üniversitesi ev sahipliğinde, Edirne’de gerçekleştirildi. Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı’nın destekleriyle Trakya Üniversitesi Balkan Kongre Merkezi’nde düzenlenen çalıştaya Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanvekili Prof. Dr. Mustafa Şentop, Kosova Parlementosu Başkanvekili Müferrah Şinik, İyi Parti Grup Başkanvekili ve Edirne Milletvekili Orhan Çakırlar, Ak Parti Edirne Milletvekili Fatma Aksal, Ak Parti Tekirdağ Milletvekilleri Mustafa Yel ve Çiğdem Koncagül, Ak Parti Kırklareli Milletvekili Selahattin Minsolmaz, Makedonya Anayasa Mahkemesi Üyesi Salih Murat, Edirne Cumhuriyet Başsavıcısı Fatih Karabacak, Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, Uluslararası Balkan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Dursun Erdem, Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Süleyman Özdemir, Namık Kemal Üniversitesi Rektör Vekili Bülent Eker, Kırklareli Üniversitesi Rektörü’nü temsilen Kadın Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Rengin Ak, Büyükelçi Volkan Türk Vural, Trakya Üniversitesi Rektör Yardımcıları Prof. Dr. Osman Nuri Hatipoğlu ve Prof. Dr. Cem Uzun, Genel Sekreter Prof. Dr. Cevdet Kılıç, Gümülcine Seçilmiş Müftüsü İbrahim Şerif, Karadağ Müftüsü Rıfat Feyziç, KADEM Başkanı Dr. Saliha Okur Gümrükçüoğlu, KADEM Tekirdağ Temsilcisi Zeynep Şentop Şahin, Trakya Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Mahmut Şahin, Trakya Üniversitesi Genel Sekreter Yardımcıları Ahmet Sezgin ve Öğr. Gör. Hakan Akıncı ile birçok il müdürünün yanı sıra Türkiye ve Balkanlar’ın siyasi, akademik ve sivil toplum alanında önde gelen isimleri katıldı. Saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunmasının ardından KADEM ve Trakya Üniversitesi tanıtım filmlerinin izlenmesiyle başlayan etkinlik, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan Hanımefendi’nin çalıştay ile ilgili mesajının okunmasıyla devam etti.
Ardından gerçekleştirilen açılış konuşmalarında söz alan KADEM Tekirdağ Temsilcisi ve Çalıştay Düzenleme Kurulu Üyesi Zeynep Şentop Şahin; Türkiye Cumhuriyeti’nin Trakya bölgesinde yer alan topraklarıyla Balkan Coğrafyası içinde bulunduğunu, aynı zamanda yaklaşık 600 yıl Balkanlar’da hüküm sürmüş Osmanlı İmparatorluğu’nun mirasını taşıyor olması hasebiyle sadece coğrafi olarak değil, bu mirasın izinde siyasi, tarihsel ve kültürel yönden de bir Balkan ülkesi olduğunu ifade ederek, “Balkanlar’da yaşayan Türk ve Müslüman toplulukların Türkiye’yi bir ‘koruyucu devlet’ olarak gördüğünün farkındayız. Devletimiz de, hem kendi sınırlarımız içinde Balkanlar’dan göç etmiş bir nüfusun yaşıyor olması hem de tarihsel-kültürel bağlarımız nedeniyle Balkanlı Türkleri ve Müslümanları kendi soydaşlarımız, dindaşlarımız ve dostlarımız olarak görmektedir. Devletimiz nezdinde gösterilen ilginin sivil toplumun temsilcileri tarafından da vurgulanmasının, kamuoyunun sahip olduğu duyarlılığın dile getirilmesi açısından önemli olduğunu düşünüyoruz. Kurulduğumuz 2013 yılından bu yana kadınların sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasal hayata aktif katılımlarını destekleyici, demokratik haklarının bilincinde olmalarına katkı sunan pek çok ulusal ve uluslararası çalışmalar yürütme gayretindeki KADEM olarak Trakya Üniversitesi ile birlikte düzenlediğimiz bu çalıştay ile sivil toplum kuruluşları arasında ortaklıklar ve iş birliklerinin geliştirilmesine katkı sunacak bir zemin oluşturmayı amaçlıyoruz. Bir diğer amacımız ise milli ve manevi değerlerin korunması, değer aktarımında ailenin ve eğitim ortamlarının desteklenmesi konusunda sivil toplum kuruluşları ve akademisyenler arasında bilgi ve iyi uygulama örneklerinin paylaşımını sağlamak.” dedi. Zeynep Şentop Şahin ayrıca çalıştay süreci boyunca desteklerini esirgemeyen ve teşrifleri ile çalıştayı onurlandıran Meclis Başkan Vekili Prof. Dr. Mustafa Şentop’a, KADEM Genel Başkanı Dr. Saliha Okur Gümrükçüoğlu’na, katkılarından dolayı Rektör Erhan Tabakoğlu’nun şahsında Trakya Üniversitesi’ne ve çalıştayın Düzenleme Kurulu’nda yer alan Dr. Nilgün Tabakoğlu ve KADEM Genel Merkezi ile Tekirdağ Temsilciliği’ne teşekkürlerini iletti.
Trakya Üniversitesi adına Düzenleme Kurulu’nda yer alan Dr. Nilgün Tabakoğlu, “Balkanlar bizim gönül coğrafyamız. Vatan edindiğimiz bu topraklarda, soydaş ve akraba topluluklarımızın varlığı ile tarihimiz, kültürümüz, değerlerimiz yaşamaya ve yaşatılmaya devam ediyor. Bu değerlerin yaşatılmasında, kuşaktan kuşağa aktarılmasında en önemli rol de, hiç şüphesiz ki Balkanlar’daki Türk kadınlarımıza aittir. Koşullar yaşanan bölgeye göre değişse de, azınlık durumunda kalmış kardeşlerimizin mücadelesine destek olmak, onlara yalnız olmadıklarını hissettirmek, aynı dava uğrunda mücadele eden kadınlarımızı bir araya getirmek ve çözüm odaklı kazanımlar elde etmek en önemli hedefimiz. Trakya Üniversitesi olarak, tarihi mirasımızın bize yüklediği sorumlulukla, Balkanlar’da yaşayan soydaşlarımıza her zaman kucak açtık, açmaya devam ediyoruz. Sadece eğitim verdiğimiz öğrenciler aracılığıyla değil, sağlık hizmetlerimiz ve farklı iş birliklerimizle de gönül coğrafyamızdaki tüm kardeşlerimize yakın bir ilgi gösteriyoruz. Türkiye’nin her zaman soydaşlarımızın yanında olduğunu göstermeye, hissettirmeye çalışıyoruz. KADEM Tekirdağ Temsilciliği’nin iş birliğiyle hayata geçirdiğimiz programımızla da, Balkanlar’daki Türk kadınlarının sesini Türkiye ve dünyaya duyurmak istiyoruz. Geleneksel hale getirmeyi hedeflediğimiz bu güzel buluşma, somut çıktılarıyla soydaşlarımızın sorunlarına çare üretirken, bu çıktıları, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin en üst düzey yetkililerine de birinci elden aktarma imkânı sağlayacak. Gerek ülkemizde gerek dünyada, Balkanlar’daki soydaşlarımız adına ses getiren bir çalıştaya imza atıyoruz. Balkanlar’dan gelerek çalıştayımıza katkı veren tüm sivil toplum kuruluşlarına ve temsilcilerine, çok değerli konuşmacılarımıza, Türkiye’nin farklı şehirlerinden gelerek etkinliğe değer katan tüm katılımcılara çok teşekkür ediyorum. Bizleri onurlandıran Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkan Vekili Sayın Prof. Dr. Mustafa Şentop’a ve KADEM Genel Başkanı Dr. Saliha Okur Gümrükçüoğlu’na şükranlarımı sunuyorum. Etkinliğin düzenlenmesinde omuz omuza çalıştığımız KADEM Tekirdağ Temsilcisi Zeynep Şentop Şahin’e ve KADEM Tekirdağ Temsilciliği’ne de gönülden teşekkür ediyorum.” dedi.
Kadın ve Demokrasi Derneği (KADEM) Başkanı Dr. Saliha Okur Gümrükçüoğlu, böyle bir çalıştayda konuşma yapmaktan ve değerli misafirlerle bir arada olmaktan duyduğu mutluluğu paylaşarak, “Bugün, kökleri asırlar öncesine dayanan kadim dostluğumuzu ve kardeşliğimizi yâd etmek için buradayız. Hepinizin bildiği üzere Osmanlı medeniyeti farklı kültürlerin bir arada barış ve huzur içinde yaşayabileceği bir hayat tesis etmiştir. Osmanlı ile yüzünü İslam medeniyetine dönen bu topraklarda, bütün kimliklerin saygı ve hoşgörü ile karşılandığı, kimsenin kendi kültürünün ve inancının dışında bir hayata zorlanmadığı tarihi belgelerle sabittir. Ecdadımız, Anadolu gibi Rumeli’yi de kendi kültürüne özgü mimari eserlerle donatarak bu coğrafyada kültürel varlığını kalıcı hale getirmiştir. Çok kültürlü yapısıyla Avrupa ile payitaht arasında köprü olan Balkanlar, aynı zamanda bu toprakları da besleyen zengin bir medeniyet havzasıdır. Şimdi bize düşen geleneğimizin mirasından edindiğimiz kültürel değerlerimizi hafızamızda canlandırdığımız gibi hayatımızda da ihya etmektir. Hiç şüphesiz kültürümüz bizim için yalnızca bir miras değil aynı zamanda gelecek nesillere aktarmamız gereken bir emanettir. Biz de KADEM olarak Ahîlik Teşkilatı’nın bir kolu olan Bâcıyân-ı Rum’daki kardeşlerimizin yolundayız. Çünkü medeniyetleri ayakta tutmanın ancak insanların gönlünde yer etmekle mümkün olduğuna inanıyoruz. Bu inançla kadın erkek hepimiz milletimize hizmet etmek için gece gündüz demeden çalışıyoruz.” dedi.
Trakya Üniversitesi Rektörü Prof Dr. Erhan Tabakoğlu, Edirne’nin köklü geçmişine değindiği konuşmasında, “Fatih’in doğduğu, Balkanları ve İstanbul’u fetheden şehir olan Edirne’de, Balkanlı soydaşlarımıza ‘Evladı Fatihan’ denir. Edirne, Evladı Fatihan’a baba ocağıdır. O yüzden bu toplantının bugün burada olması çok anlamlı ve çok önemlidir. Trakya Üniversitesi en büyük yerleşkesinin adını ‘Balkan’, bir yerleşkesinin adını ‘Makedonya’, bir yerleşkesinin adını ‘Kosova’ koymuştur. Bilimsel dergilerimizin birçoğunun adından ‘Balkan’ kelimesi yer alır, senfoni orkestramızın adı Balkan’dır. 3 bin Balkanlı öğrenci burada eğitim görmektedir. 1.658 Balkanlı öğrenciyi ise eğitip, yetiştirip mezun ettik. Bugüne kadar Balkanlar’da 315 yüksek lisans ve 59 doktora öğrencisi aldık. Balkanlar’ın en büyük hastanesinde her yıl ikiye katladığımız uluslararası hasta sayımızla soydaşlarımıza da şifa oluyoruz. Dış İşleri ile koordineli çalışarak tüm Balkanlar’a dokunmaya çalışıyoruz. Üniversitemizde her gün, ‘Balkanlarla ilgili ne faaliyet yapmalıyız? Neler yapabiliriz?’ diye düşünüyoruz. Balkan Üniversiteler Birliği’nin genel sekreteri ve kalıcı yönetim kurulu üyesiyiz. Evlatlarımıza Balkanlar’ı anlatan Bulgaristan, Makedonya, Kosova geceleri düzenliyoruz. Bugün Türkiye’de 206 üniversite var ama Balkanlar ve üniversite, dendiğinde ilk akla gelen Trakya Üniversitesi’dir. Balkanlar’da da Türkiye ve üniversite dendiğinde, akla yine önce Trakya Üniversitesi gelir. Bu özel toplantıda da KADEM Tekirdağ Temsilciliği ile çok önemli bir iş başardık. KADEM yöneticilerine, KADEM Tekirdağ Temsilcisi Zeynep Şentop Şahin’e ve KADEM üyelerine çok teşekkür ederim. Gümülcine Seçilmiş Müftümüz Sayın İbrahim Şerif, Karadağ Müftümüz Sayın Fırat Feyziç, Sayın Işık Ahmet aramızda, kendilerine çok teşekkür ediyorum. Üniversitemizi ve çalışmalarımızı her zaman destekleyen, değerli Hocamız, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanvekilimiz Prof. Dr. Mustafa Şentop da bizi yalnız bırakmadı, kendilerini ağırlamaktan onur duyuyoruz. Üniversitem ve şahsım adına, bu güzel topluluğu buluşturan, başta Kadem Tekirdağ Temsilcisi Zeynep Şentop Şahin ile eşim Dr. Nilgün Tabakoğlu olmak üzere emeği geçen herkese gönülden teşekkür ediyorum.” dedi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanvekili Prof. Dr. Mustafa Şentop, medeniyetimizin önemli bir mihenk taşı olan kadim şehir Edirne’de bir Balkan-Türk Kadın Çalıştayı yapıyor olmanın önemini vurguladığı konuşmasında, “Bugün 21. yüzyılın hemen başındayız ama başarısızlıklarla dolu 20. yüzyılın ardından geldiğimiz noktada, insanlık yeni bir çıkış arayışı içerisinde. Hukuk, siyasi ve kültürel olarak yeni bir dönemin başlangıcının emarelerini görüyoruz. İşte bu noktada mirasımızın bizlere bıraktıkları, getirdikleri, mirasımızın izleri çok önemli. Bir medeniyetin gelişme-yükselme döneminde mi yoksa gerileme döneminde mi olduğunu anlamanın birçok yolu var. Bunlardan en önemlisi şudur ki, bir kültür ve medeniyet kendi coğrafya alanı dışında yaşayan insanlara da bir ümit veriyorsa, onlar için de bir cazibe merkezi olmaya devam ediyorsa o medeniyet ilerleme, yükselme ve gelişme dönemindedir. Bir medeniyet kendi coğrafyasındaki insanlara, kendi havzası içindeki insanlara bile bir ümitsizlik veriyorsa o zaman o medeniyetin gerileme döneminde olduğunu söyleyebiliriz. İşte bu yüzyılda parlak ve gelişmiş medeniyetin örneğini vermiş aziz medeniyetimizi tekrar güncelleyerek bugünün şartlarında insanlara sunma çabasında olduğumuzu görüyoruz. Bu coğrafyanın insanları, Balkanlar'ın insanları, bu büyük medeniyetin insanları; bir gelecek, adil bir medeniyet kurma imkânı içerisinde. Dolayısıyla bizim gözümüzü başka yerlere değil bu mirasımıza çevirmemiz, insanlara sunacağımız değeri göstermemiz gerekiyor. Birçok görüşün konuşulacağı, mirasımızı yeniden gözden geçirme, ona yeniden alıcı gözle bakma fırsatının olacağı bu toplantıyı, Balkanlar’daki o büyük medeniyetin ilk adımlarının atıldığı Edirne’de gerçekleştiriyoruz. Kadın çalıştayı olmasının ayrı bir önemi var. Kadınlar kültürün taşıyıcısıdır. Bütün kültürler açısından böyledir. Gerek kültürün ince detaylarını dokuyanlar ve bunları aktaranlar gerekse sonraki kuşaklarla doğrudan temas kurmaları anlamında kadınlar çok önemli. Balkan kadınlarının da 1. Balkan Türk Kadın Çalıştayı’nda bir araya gelmesi, bu mirası değerlendirmesi, gelecek kuşaklara aktarılması konusunda bir fikir teatisinde bulunması çok önemli. Başta kadınlarımız ve Trakya Üniversitesi olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Bu çalıştayın geleneksel hale gelmesini arzu ederek, birçok konunun tartışılarak birçok çözümün gerçekleşeceğini düşünüyorum.” dedi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanvekili Prof. Dr. Mustafa Şentop sözlerine şöyle devam etti: “19. ve 20. yüzyıl insanlarının, sadece bizim değil bütün dünyada kendi kültürlerinden, geçmişlerinden utanarak sıkılarak bir özgüven eksikliği ile yüzünü Batı’ya döndüğü ve bir aşağılık kompleksiyle Batı’ya baktığı bir dönem oldu. Oysa bizim kendi medeniyetimize, kültürümüze baktığımızda utanacağımız değil tam aksine iftihar edeceğimiz bir medeniyet var. Bugün birçok açıdan bunu büyük ölçüde aştığımızı düşünüyorum ama asıl meselemiz mirasımızın ne olduğunu anlamak ve bugünün anlayışı ile ifade edip kavrayabilecek noktaya gelmek. Ama onun kadar önemli olan bu mirasımıza bir özgüven içerisinde sahip çıkmak. Cumhurbaşkanımızın önderliğinde ve liderliğinde Türkiye çok kısa bir süre içerisinde bu özgüven problemini aştı. Daha önce yurt dışına gittiğimizde çok az sayıda iş adamı görürdünüz, çok az sayıda akademisyenle görüşür, karşılaşırdınız. Bugün dünyanın neresine giderseniz gidin en girişimci iş adamları Türkiye’den. En girişimci akademisyenler Türkiye kökenli akademisyenler. Bunun sebebi kendimize ve kültürümüze olan özgüven. Cumhurbaşkanımızın liderliğindeki siyasi maceramızı tek kelimeyle ifade edecek olursak bu milletin özgüven kazanmasıdır. Bunu kazanmadan ne mirasımızı anlayabiliriz ne de mirasımızı aktarabiliriz. Bu bakımdan mirası kavramak ve mirasımızın doğru bir miras olduğunu insanlık için doğru olduğunu bir özgüven içerisinde ifade edebilmek önemlidir. 21. yüzyıldaki meselelere yeni perspektifler ile insanlarımıza, kendimize ve daha sonra toplumumuza bu mirasımızı daha iyi aktarabilmek için fikir ve kafa yormak gerekiyor. Bunun bu çalıştayla başlamış olacağını düşünüyorum. 1. Balkan Türk Kadın Çalıştayı olması önemli, ümit verici bir başlangıç olacağını gösteriyor. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.” dedi.
Çalıştayda protokol konuşmalarının ardından gerçekleştirilen “Mirasımızın İzinde: Balkanlarda Türkler” konulu açılış panelinin moderatörlüğünü Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu ve Uluslararası Balkan Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Dursun Erdem yaparken Müferrah Şinik (Kosova Demokratik Türk Partisi Milletvekili ve Parlemento Başkanvekili), Salih Murat (Makedonya Anayasa Mahkemesi Üyesi), Rıfat Feyziç (Karadağ Müftüsü) ve Dr. Pervin Hayrullah (Batı Trakya Türk Kadın Platformu, BAKEŞ) konuşmacı olarak yer aldı.
Çalıştay “Balkanlar’da Kadın Olmanın Zorlukları ve Sivil Toplum Kuruluşlarının Önemi” ile “Çok Kültürlülük İçerisinde Balkan Türklerinde Milli ve Manevi Değerlerin Korunması, Aile İçi Değer Aktarımında Karşılaşılan Zorluklar ve Çözüm Önerileri” başlıkları altında düzenlenen iki ayrı oturumla gün boyunca devam etti. Bosna Hersek, Bulgaristan, Karadağ, Kosova, Kuzey Makedonya, Moldova, Romanya, Sırbistan, Türkiye, Yunanistan olmak üzere 10 farklı ülkeden katılımın görüldüğü çalıştay sonunda, kültür ve değerlerin korunması ve yaşatılmasında ve Türk topluluklarının bu coğrafyada yaşadıkları sorunlara çözüm sunulmasında sivil toplum kuruluşlarının önemine dikkat çekildi.
Çalıştay sonunda ayrıca geleceğe yönelik işbirliği içinde program ve organizasyonların artırılması amacıyla kadın öncelikli araştırmaları ve çalışmaları bulunan STK’ların ortak bir iletişim ağı içerisinde birleştirilmesi için ön çalışmalara başlandı. İletişimin güçlendirilmesi, yapılacak ortak çalışmalarının çoğaltılması, toplum içinde aile ve kadının güçlendirilmesine yönelik çalışmaların/projelerin sayısının artırılması, yapılacak çalışmalarla, çok kültürlü toplumlarda milli ve manevi değer aktarımının ve mevcut çalıştayın sürekliliğinin sağlanması yönünde kararlar alındı.
Toplantının son bölümünde, Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, “Trakya Üniversitesi, Balkanlar ve Gelecek” başlıklı bir sunum yaparak üniversitenin Balkanlar odaklı çalışmaları hakkında önemli bilgiler paylaştı. Ülke tanıtım etkinlikleri ve Balkan yemekleri ile zenginleşen çalıştay, konuşmacılara teşekkür plaketlerinin takdiminin ardından gerçekleştirilen, Trakya Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Balkan Senfoni Orkestrası’nın “Balkan Türk Kadın Bestekârlar Konseri” ile son buldu.
