Trakya Üniversitesi ev sahipliğinde düzenlenen “1. Uluslararası Edirne Kırmızısı e-Sempozyumu” 20 Ekim 2020 Salı günü iki ayrı oturumda gerçekleşti. İstanbul Aydın Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Moda ve Tekstil Tasarımı Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Recep Karadağ’ın moderasyonunda gerçekleşen birinci oturumda Edirne Kırmızısı; eczacılık, turizm ve kimya gibi farklı disiplinler açısından ele alındı.
Sempozyumun ilk oturumunda Trakya Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emel Gönenç Güler “Edirne Kırmızısının Turizmdeki Yeri”, University Ecclesiastical Academy of Thessaloniki’den Prof. Dr. Ioannis Karapanagiotis “Akdeniz Kültür Mirasının Nesnelerindeki Kök Boyasının HPLC Kullanılarak Belirlenmesi” ve Trakya Üniversitesi Eczacılık Fakültesinden Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Gedik de “Edirne Kırmızısı ve Üretim Yöntemi” başlıklı sunumlarını yaptı.
Sempozyumun ilk sunumunu yapan Trakya Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emel Gönenç Güler, “Edirne Kırmızısının Turizmdeki Yeri” başlıklı sunusunda Edirne Kırmızısı renginin Edirne için vazgeçilmez bir öge olduğunu belirtti. Edirne Kırmızısının kent kimliğine kazandırılması için yapılan çalışmaların kentte çok büyük bir yankı uyandırdığını belirten Emel Gönenç Güler, renkler üzerinden yeni bir destinasyon yaratmak isteyen kentlerin aksine Edirne’nin bu konuda oldukça şanslı bir kent olduğunu vurgulayarak, “Edirne bir turizm kenti, aynı zamanda bir marka kenttir. Her taşın altında farklı tarih, efsanelerin yer aldığı bu şehirde Edirne Kırmızısı da tüm bu değerleri tamamlayıcı ürün olarak ön plana çıkmakta.” dedi. Prof. Dr. Emel Gönenç Güler, Edirne Kırmızısını turizm açısından değerlendirdiği sunumunda şu ifadelere yer verdi:
Prof. Dr. Emel Gönenç Güler: Birçok Kent Kendine Suni Bir Renk Oluştururken Biz Edirne Olarak Doğal Bir Renge Sahibiz
“Edirne Kırmızısı Edirnelilerin günlük yaşamında da sıkça kullanılmaktır. Edirne için kırmızı uzak bir renk değil. Hatta bütün turistik ürünlerde kullanılabilecek, değerli bir renk Edirne Kırmızısı. Bu sempozyumun da amacı, bu kadar içselleştirilen bir rengin akademik yönünü de ortaya koymak. Edirne’nin sürdürülebilir bir marka kent olması için bu rengin önemli bir kültürel değer olduğu aşikâr. Birçok kent kendine suni bir renk oluştururken bizim doğamızda olan, Edirne’de var olan bitkilerden oluşan bir rengin Edirne’de ortaya çıkması çok da tesadüf değil. 2019 yılında dünyada 1,5 milyar insan gezdi. Bunların yüzde 80’i deniz turizmine gitti. Yüzde 20’sinin getirdiği gelir, deniz turizminin kazandırdığından çok daha fazla. Günümüzde insanlar gittikleri yerde satın aldıklarının yanında bir de deneyim yaşamak istiyor. Edirne’de de neden bir Edirne Kırmızısı Müzesi, Edirne Kırmızısı Sokağı olmasın? UNESCO kenti olan Edirne’de buna katkıda bulunabilecek, her bir üründe sembol oluşturabilecek bir renkten bahsediyoruz. Kent aslında yeniden markalanıyor. Yeniden markalanma, kendini turizmde iddialı düşünen kentler için çok önemli. Edirne Kırmızısı da Edirne’nin yeniden markalanmasında kullanılabilecek önemli bir değerdir.”
Prof. Dr. Ioannis Karapanagiotis Kökboyanın Kullanım Alanlarını Anlattı
Sempozyumun ilk oturumunun ikinci sunumunu, University Ecclesiastical Academy of Thessaloniki’den Prof. Dr. Ioannis Karapanagiotis yaptı. “Akdeniz Kültür Mirasının Nesnelerindeki Kök Boyasının HPLC Kullanılarak Belirlenmesi” başlıklı sunusunda kültürel miras objelerinde renklerin kullanımı ve tespiti ile kök boyaların özellikle kullanıldığı bölgeler konusunda bilgiler veren Yunan bilim insanı, kültürel mirasın analizi ile ilgili yaptığı çalışmaları aktardı. Edirne Kırmızısının da üretilmesinde kullanılan kökboyanın başka hangi alanlarda kullanıldığını da anlatan Prof. Dr. Ioannis Karapanagiotis, rengin hangi objelerde, nerede ve nasıl kullanıldığının tespitini yaparak pigmentlerin ve organik maddelerin analizinde kullanılan yöntemleri dile getirdi. Sunumunda, Bizans ve Osmanlı tekstil ürünlerini karşılaştıran ve Akdeniz ülkelerinin yer aldığı bir projede verilere dayanarak oradan hangi maddelerin ne kadar kullanıldığına dair istatiksel bilgiler veren Prof. Dr. Ioannis Karapanagiotis sunumunu, kök boya kullanımının bugün gıda, kozmetik, eczacılık, nano-teknoloji gibi birçok alanda devam ettiğini söyledi.
Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Gedik “Edirne Kırmızısı ve Üretim Yöntemi” Başlıklı Sunu Yaptı
Birinci oturumun üçüncü ve son sunusunu, Trakya Üniversitesi Eczacılık Fakültesinden Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Gedik, “Edirne Kırmızısı ve Üretim Yöntemi” başlığıyla yaptı. Edirne Kırmızısı renginin üretiminde; söküotu, mazı, şap, zeytinyağı ve beyaz sabun gibi malzemelerin kullanıldığını ifade eden Dr. Öğr. Üyesi Gülşah Gedik, Türk Kırmızısı olarak da bilinen rengin endüstrisinin varlığını kök boya gibi bir doğal boyaya borçlu olduğunu ve bu yüzden sentetik boyaların üretilmesiyle birlikte düşüşe geçtiğini belirtti. Edirne Kırmızısının üretilmesinde kullanılan kök boyanın Rubia cinsine mensup bir bitki olduğunu ve eski Mısırlılardan beri bilinen bir boya maddesi olduğunu ifade eden Gedik sunumunda şu ifadelere yer verdi:
“Rubiaceae familyasına ait 450 cins ve 600 tür, Rubia cinsine ait ise 40 tür bulunmakta olup bu cinsin köklerinden boya elde edilen türü Rubia Tinctoirum’dur. Köklerde boya oluşumu, çimlenmenin ilk günlerinden itibaren başlar. Rubia Tinctorium, antrakinon türevleri ve bunlardan en önemlisi alizarini içeren kök boya kaynağı olarak bilinmektedir. Kaynaklarda bu antrakinon türevleri ateş düşürücü, antimikrobik, anti-bakteriyal ve anti-diüretik ilaçlar olarak kullanıldığı belirtilmektedir. Püskürtmeli kurutma yöntemi sıcaklığa hassas gıdaların ve farmasötik bileşenlerin kurutulmasında, damlacıklardan hızlı bir şekilde çözücü evaporasyonu sağladığı için yaygın olarak kullanılmaktadır. Diğer mikroenkapsülasyon yöntemlerine kıyasla basit ve ekonomik olması ayrıca sürekli bir şekilde çalışabilmesi önemli avantajlarıdır. Gıda endüstrisinde püskürtmeli kurutma uygulamaları on yıllardır kullanılmaktadır.
“Edirne Kırmızısı; İlaç, Gıda ve Tekstil Gibi Pek Çok Alanda Uygulanabilir”
Sentetik ürüne karşı doğala özlem duyulan günümüzde, eskiden Edirne Kırmızısının üretildiği ana hammadde olan kök boya bitkisinden yeni ve modern yöntemlerle püskürtmeli kurutucu kullanılarak rengin mikrokapsüle edilerek uzun süre stabil kalması ve kozmetik, ilaç, gıda, tekstil gibi pek çok alana uygulanabilir olması hedeflenmiştir. Temiz güzellik kavramına uygun olarak sağlıklı yaşam, sosyal etik ve çevresel sorumluluk gibi trendlere uygun ihtiyaca yanıt verilmeye çalışılacaktır. Güvenli, etkili, sürdürülebilir, etnik olarak üretilen, çevre dostu içerikler elde edilmeye çalışılacaktır. Trakya Üniversitesi bünyesinde bu ürünün geliştirilmesi ve üniversite bünyesinde yapılan şerbet gibi ve yapılması planlanan kişisel bakım ürünleri gibi ürünlerde kullanılması hedeflenmektedir.”
Bu içerik 28.10.2020 tarihinde yayınlandı ve toplam 674 kez okundu.
